Γράφει η Ειρήνη Π. Τρουμπούνη - Βεκρή Μέλος Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου «Το Πόλιον» Μηχανικός Παραγωγής - Συγγραφέας
Με αφορμή την εισήγηση των αρμοδίων Υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α. (Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού), την τελική φάση της συνεδρίασης του Κ.Σ.Ν.Μ. (Κεντρικού Συμβουλίου Νεότερων Μνημείων} του ίδιου Υπουργείου, για το χαρακτηρισμό του Πλωμαρίου ως «Ιστορικός Τόπος» και τις ακραίες αντιδράσεις των κατοίκων, αλλά κυρίως των τοπικών παραγόντων, θα ήθελα να καταθέσω σκέψεις μου.
Ακούω πως όταν θα βγούμε από αυτή τη «φυλακή» που άλλαξε την τόσο ευάλωτη ζωή και καθημερινότητά μας, θα έχουμε αλλάξει κι εμείς. Θα έχουμε γίνει καλύτεροι, περισσότερο σκεπτόμενοι άνθρωποι. Ίσως να έχουμε πια πιστέψει στις αξίες, που θα μας έχει διδάξει τούτη η αναπάντεχη κρίση, που αναμένεται να έχει και τη συνέχειά της. Αυτή θα είναι οικονομική, ξανά. Τότε, με στόχο την «ανάπτυξη», η «επανεκκίνηση» θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει το τι είναι «καλό» και τι όχι. Και για ένα τόπο το «καλό» έχει ρίζες στο παρελθόν, καλλιεργείται και αναπτύσσεται στο παρόν και προετοιμάζεται να ανθίσει και στο μέλλον. Οι κάτοικοι, που εντέλει έχουν τη βούληση και τον τελικό λόγο, πρέπει να γνωρίζουν και τις θετικές και όχι μόνο τις αρνητικές παραμέτρους πριν εκφράσουν την κρίση τους για ένα θέμα που αφορά στον τόπο τους. Η κακώς εννοούμενη ανάπτυξη, γλυκιά για το παρόν, είναι πικρή για το μέλλον, όπως έδειξε η πείρα.
«Καλό» είναι για το Πλωμάρι ο χαρακτηρισμός του ως «ιστορικός τόπος». Είναι μέτρο αναπτυξιακό και όχι απλή αναβάθμιση. Οι κάτοικοι και ιδιοκτήτες κτηρίων θα ωφεληθούν οικονομικά, διότι εκτός των άλλων, θα έχουν περισσότερες χρηματοδοτικές ευκαιρίες και μεγαλύτερες επιδοτήσεις. Ο χαρακτηρισμός του ανεβάζει το Πλωμάρι στην κατάταξη των σπουδαίων μνημείων που πρέπει να δει οπωσδήποτε ο επισκέπτης της Λέσβου. Γίνεται κήρυξη, δηλαδή διακήρυξη, γνωστοποίηση σε όλους, ότι το Πλωμάρι δεν είναι μία τυχαία και ασήμαντη κωμόπολη, αφού έχει ιστορία να διηγηθεί.
Η ιστορία και η αρχιτεκτονική του οικισμού καθιστούν το Πλωμάρι ξεχωριστό και πολύτιμο ανάμεσα στους άλλους οικισμούς του νησιού αλλά και του ΒΑ Αιγαίου. Θάλασσα και ήλιο έχει όλη η Μεσόγειος, αλλά ιστορική και καλλιτεχνική αξία μόνο λίγα μέρη έχουν το προνόμιο να επιδεικνύουν με καμάρι. Και είναι απαραίτητο να μάθει ο κόσμος την αξία του Πλωμαριού . Να κηρυχθεί επομένως για τον τουρισμό, τη θεμελιώδη κλίμακα της ανάπτυξης στο νησί και στην Ελλάδα όλη. Η κήρυξη είναι η διαφήμιση, το κάτι παραπάνω για τον επισκέπτη του νησιού, που έχει πολλές επιλογές.
Στο Πλωμάρι όμως, απουσιάζει κάθε είδος θεσμικής προστασίας (παραδοσιακός οικισμός, ιστορικός τόπος, διατηρητέα κτήρια πολύ λίγα, παρά τον αρχιτεκτονικό πλούτο του). Αυτό φάνηκε έντονα, αμέσως μετά το σεισμό της 12ης Ιουνίου, τότε που υψηλόβαθμα κλιμάκια του ΥΠ.ΠΟ.Α. και εξειδικευμένοι επιστήμονες του ΕΜΠ, που επισκέφθηκαν το Πλωμάρι, έμειναν έκπληκτοι από την έλλειψη αυτής της προστασίας. Αντίθετα, στην υπόλοιπη Λέσβο, υπάρχουν χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί οικισμοί ή ως ιστορικοί τόποι, όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα, την Ευρώπη, ακόμη και στην γειτονική Τουρκία, όπου το Αϊβαλί, είναι ήδη κηρυγμένο ιστορικό κέντρο και προετοιμάζεται για την ένταξη του στην UNESCO. Η αναγκαιότητα θεσμικής προστασίας τονίστηκε και από όλους τους ομιλητές της Ημερίδας «Η Αρχιτεκτονική του Πλωμαρίου ως μοχλός Ανάπτυξης», τα συμπεράσματα της οποίας δόθηκαν σε όλους τους αρμόδιους φορείς. Η Ημερίδα πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2017 από το Σύλλογο «Το Πόλιον», υπό την αιγίδα της Γ.Γ. του Υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με το ΤΕΕ Β. Αιγαίου, την Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων Λέσβου του ΥΠ.ΠΟ.Α., το Δήμο Λέσβου και άλλους τεχνικούς φορείς.
Όμως μέγιστος «εχθρός» είναι η γραφειοκρατία, που έχει πραγματικά ριζώσει βαθιά στη χώρα μας. Βέβαια τα πράγματα αλλάζουν, η γραφειοκρατία απλοποιείται, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δίνει πολλές λύσεις, αλλά το Κράτος υπάρχει. Η Πολεοδομία και οι Υπηρεσίες Πολιτισμού του προστατεύουν από την άναρχη δόμηση και την καταστροφή της ιστορικότητας. Τα παραδείγματα των κηρυγμένων οικισμών είναι δίπλα μας. ΟΙ ίδιες αντιδράσεις υπήρχαν κάποτε από τους τοπικούς άρχοντες και κάποιους κατοίκους και για το Μόλυβο. Το αποτέλεσμα της προστασίας είναι ορατό και δεν χρειάζονται σχόλια. Είναι ο ΠΡΩΤΟΣ και καλύτερος τόπος προορισμού των τουριστών στο νησί.
Μακάρι το Πλωμάρι (απ’ όπου με υπερηφάνεια έλκω την καταγωγή μου), που χαρακτηρίζεται από το εξαίρετο φυσικό και δομημένο του περιβάλλον και το λαμπρύνει η Ιστορία του, να μας εμπνεύσει και μέσα στις δύσκολες ώρες που περνάμε να μπορέσουμε να αφήσουμε αληθινές κληρονομιές, υποδείγματα ζωής, για τα παιδιά μας, περιουσίες που πραγματικά αξίζουν. Γιατί αξίζει να γνωρίζουμε πριν αποφασίσουμε την υιοθέτηση μιας πρότασης, όχι μόνο τα πιθανά κακά που μπορεί να προκύψουν, αλλά και τα οφέλη.
Συμπληρωματικά, επειδή αξίζει να διαμορφώνουμε γνώμη, αφού έχουμε πρώτα καταλάβει τι ακριβώς διακυβεύεται και όχι τι μας παρουσιάζεται από μερίδα συμπολιτών μας, θέλω να αναφέρω, ως μέλος του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου «Το Πόλιον», ότι οι δραστηριότητες και ενέργειες του Συλλόγου μας συνάδουν με τους σκοπούς που αναφέρονται στο Καταστατικό του και υλοποιούνται με αποφάσεις του Δ.Σ.. Στην προκειμένη περίπτωση του «χαρακτηρισμού του Πλωμαρίου», στη συνεδρίαση του ΚΣΝΜ δεν έγινε παρέμβαση του Συλλόγου μας, ούτε της Προέδρου του.
Τέλος θα ήθελα να τονίσω ότι αξίζει η ανάδειξη του ιστορικού παρελθόντος του Πλωμαρίου, με τον τρόπο που ανέλπιστα μας παρουσιάστηκε, φροντίδα και διατήρηση της κληρονομιάς, τιμή για τους προγόνους, παρακαταθήκη πνευματική και οικονομική για τους απογόνους, πολύ περισσότερο από ότι μας χρειάζονται οι τυμπανοκρουσίες και τα εμβατήρια.
