Πολύ μεγάλη επιτυχία παρουσίασαν οι πενθήμερες εκδηλώσεις αφιερωμένες στην «Ιστορία και παράδοση του ούζου», που πραγματοποιήθηκαν στο γραφικό χώρο της μαρίνας Πλωμαρίου Λέσβου, από τις 30 Ιουλίου έως τις 3 Αυγούστου. Οι εκδηλώσεις αυτές διοργανώθηκαν από το Δήμο Πλωμαρίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Το Πόλιον», υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αιγαίου και του Εθνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.), με τη στήριξη της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Επιμελητηρίου Λέσβου. Συμμετείχαν οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος» και ο Σύνδεσμος Πλωμαριτών Αττικής.
Σκοπός των εκδηλώσεων ήταν να φωτιστεί η σχέση και οι δεσμοί της παραγωγής του ούζου με την παράδοση και την καθημερινή ζωή στη Λέσβο γενικότερα και στο Πλωμάρι ειδικότερα, την πατρίδα του ούζου, στο οποίο ακόμη και σήμερα λειτουργούν 4 ποτοποιίες (μια μάλιστα από το 1860) από τις 13 συνολικά σ΄ ολόκληρη τη Λέσβο. Οι ντόπιες ποτοποιίες, του Βαρβαγιάννη, Γιαννατσή και Πιτσιλαδή συμμετείχαν στις εκδηλώσεις με τα ΄΄περίπτερα΄΄ τους και προσέφεραν δωρεάν ούζο σε όλο τον κόσμο (ντόπιους, ξένους και αλλοδαπούς) που παραβρέθηκε όλο αυτό το πενθήμερο της χαράς και του κεφιού. Παράλληλα, οι εκδηλώσεις αυτές στόχευαν στη διερεύνηση και γνωριμία με τις ιστορικές-παραδοσιακές διαδρομές του ούζου ως προς την παραγωγή και το εμπόριο του. Ταυτόχρονα αναζητήθηκαν τρόποι περαιτέρω αξιοποίησης, διάδοσης και διαφήμισης του.
Είναι γνωστό ότι το ούζο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και χαρακτηριστικά προϊόντα της περιοχής μας και ότι η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα του έκανε γνωστό το νησί μας όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό. Αποτελεί δε, έναν από τους καλύτερους ‘’πρεσβευτές’’ γνωριμίας του τόπου μας με όλο τον κόσμο. Συμβάλλει στην σύσφιξη των κοινωνικών δεσμών και είναι ο απαραίτητος σύντροφος της «παρέας» αλλά και των ανθρώπων που μοχθούν όλη την ημέρα.
Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Τ. κ. Γιάννης Πατέλης, η Γενική Διευθύντρια του ΥΠ.ΟΙ. και πρόεδρος του Συνδέσμου Πλωμαριτών Αττικής κ. Μαρία Κανελοπούλου, ο αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Λέσβου κ. Χαϊτόγλου, δημοσιογράφοι, πολιτειακοί και κοινοτικοί παράγοντες κ. ά., ενώ όσοι δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν , όπως ο ΥΠ.ΑΙ. κ. Νίκος Σηφουνάκης, έστειλαν μηνύματα ΄΄συμμετοχής΄΄ σ΄ αυτές. Παραβρέθηκαν επίσης και πολλοί διαπρεπείς Πλωμαρίτες και Λέσβιοι εκπρόσωποι του πνεύματος, της επιστήμης, της Τέχνης και της κοινωνικής ζωής, η συγγραφέας- ερευνήτρια γεύσης κ. Μυρσίνη Λαμπράκη καθώς και η χειροτέχνης- λαογράφος κ. Δώρα Παρίση με έκθεση λαογραφικής κούκλας και βιβλίων της.
Στην επιτυχία των εκδηλώσεων συνέβαλαν τα μουσικά συγκροτήματα του νησιού μας όπως η «Παραδοσιακή Κομπανία Αναγνωστηρίου Αγιάσου», οι «Ωδηπόροι», «Οι Αιγαιάτες», το «Λαϊκόν» συγκρότημα Μεσοτόπου, η «Παραδοσιακή Μουσική Πλωμαρίου» και τα χορευτικά συγροτήματα «Αρίων» Μυτιλήνης, του Πολιτιστικού Συλλόγου Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος», και του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσοτόπου «Η Αναγέννηση», που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της οργανωτικής επιτροπής. Με τους όμορφους σκοπούς και τα τραγούδια από το νησί μας και τις χαμένες πατρίδες, με χορούς και το κέφι τους, έδωσαν την ευκαιρία στον κόσμο να τραγουδήσει και να χορέψει. Εντυπωσιακή ήταν η παρουσία στις εκδηλώσεις των Αγροτουριστικών Συνεταιρισμών Γυναικών Ασωμάτου, Ανεμώτιας, Μεσοτόπου και Παρακοίλων με παραδοσιακούς μεζέδες ούζου και προϊόντα τους.
Εκείνο, όμως, που ιδιαίτερα εντυπωσίασε ήταν η συμμετοχή του κόσμου την ημέρα των εισηγήσεων από διαπρεπείς επιστήμονες σχετικά με την ιστορική διαδρομή του ΟΥΖΟΥ στο νησί μας, από τον 19ον αιώνα μέχρι σήμερα, την παραγωγή και το εμπόριο του, καθώς και με την αναζήτηση περαιτέρω τρόπων διάδοσης και διαφήμισης του.
Έτσι, ο κ. Βαγγέλης Σιμβώνης, τ. Δ/ντής Φορολογίας Οινοπνεύματος, αναφέρθηκε στην κατοχύρωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση της ονομασίας «Ούζο» σαν ειδικό ποτό που παράγεται μόνο στην Ελλάδα και στη μειωμένη φορολογία του, χάρη στην οποία μπόρεσαν να επιβιώσουν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους οι λεσβιακές ποτοποιίες. Αυτά έγιναν με προσωπικούς του, όπως και της κ. Κουράκου, αγώνες.
Ο κ. Ηλίας Κουρτζής, Δ/ντής Χημικής Υπηρεσίας Μυτιλήνης, μίλησε για το ούζο ως ένα σημαντικό κοινωνικό –πολιτιστικό στοιχείο του νησιού, άρρηκτα συνδεδεμένο τόσο με τις καθημερινές μας συνήθειες όσο και με την παράδοση και συνάμα με την πολιτιστική και οικονομική φυσιογνωμία του τόπου, στον οποίο γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν. Ειδικά, όμως στο Πλωμάρι, η παραγωγή και κατανάλωση του ούζου συνδέεται, εδώ και ενάμιση περίπου αιώνα, με παλιές μυστικές παραδοσιακές συνταγές, που τις κληρονομούν από πάππου προς πάππο λιγοστές οικογένειες ποτοποιών, συνδέεται με τη χλωρίδα και τα νερά της περιοχής και συνδέεται επίσης με τα γλέντια και γενικότερα με τις χαρμόσυνες κοινωνικές εκδηλώσεις της τοπικής κοινωνίας, με το χαρακτήρα των κατοίκων και με την οικονομία του τόπου, αφού αποτελεί το κυριότερο προϊόν του τόπου μετά από το λάδι. Τα παραπάνω στοιχεία, τόνισε ο ομιλητής εμφαντικά, τα οποία το καθιστούν μοναδικό ως τοπικό παραδοσιακό προϊόν, πρέπει αφενός να διαφυλαχτούν και αφετέρου να ενσωματωθούν στις τεχνολογικές και εμπορικές απαιτήσεις της εποχής, από όλους όσοι εμπλέκονται στην «υπόθεση» του ούζου Πλωμαρίου.
Ο καθ/τής του Παν/μίου Αιγαίου κ. Σωτήρης Χτούρης που έχει ασχοληθεί και εκδώσει το βιβλίο «Μουσικά Σταυροδρόμια της Λέσβου» στο οποίο περιέχονται στοιχεία για τη μουσική και το γλέντι στο Πλωμάρι, μίλησε για τη σχέση που έχει το ούζο για την πολιτιστική και κοινωνική ζωή του Πλωμαρίου και της Λέσβου γενικότερα. Το ούζο δεν είναι απλά ένα τοπικό προϊόν, αλλά συνδέεται με τον τρόπο διασκέδασης και επικοινωνίας του ντόπιου πληθυσμού και γι αυτό το λόγο έχει μια ιδιαίτερη συμβολική αξία. Τόνισε δε ότι οι παράγωγοί του ούζου πρέπει να σεβαστούν αυτή την αξία γιατί έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και τη διάδοση στη διεθνή αγορά.
Η εισήγηση της κ. Θάλειας Τσιχλάκη, δημοσιογράφου γεύσης, αφορούσε στη γαστρονομία ….του ούζου, στους μεζέδες δηλαδή που το συνοδεύουν, στη στάση του σώματος, εκείνων που ξέρουν – όπως είναι οι ντόπιοι-να το πίνουν, σε σχέση με το τραπέζι. Έτσι, η κάποια απόσταση από το τραπέζι την ώρα που το πίνουν δηλώνει εγκράτεια και χαλαρότητα. Η ιεροτελεστία της ΄΄ουζοποσίας΄΄ είναι χαρακτηριστική. ΄΄Οι μεζέδες, είπε, -και εμείς οι ντόπιοι το ξέρουμε – έρχονται με προκαθορισμένη σειρά λες και ακολουθούν μια γευστική ιεραρχία που θέλει να πηγαίνουμε από το πιο ήπιο και πιο λιτό, στο πιο περίπλοκο. Η ΄΄λογική΄΄ τους ανεβαίνει από τη θάλασσα στη στεριά και από το βραστό στο τηγανητό΄΄.
Στο ίδιο περίπου θέμα προσανατολίστηκε και η ομιλία του κ. Στρατή Πανάγου, που μας θύμισε τους «ουζομεζέδες» που συνοδεύουν τη μυσταγωγία της «ευωχίας του ούζου», όταν ρέει ευωδιαστό στα ποτήρια του τραπεζιού της παρέας.
Ο κ. Στάθης Βαρβαγιάννης, εκπροσωπώντας τους ποτοποιούς Πλωμαρίου, έκαμε αναδρομή στην ιστορία της απόσταξης, γενικότερα του οινοπνεύματος, χιλιάδες χρόνια πριν από στέμφυλα και ζύθο, στην ΄΄ιστορία παραγωγής΄΄ του ούζου από τις πρώτες ποτοποιίες (1860) στο Πλωμάρι, στον τρόπο παραγωγής του με την χρησιμοποίηση αποκλειστικά νερού από τον Σεδούντα και γλυκάνισο και αρωματικά φυτά από τη Λέσβο, στη μεταφορά του με πλωμαρίτικα καΐκια σ΄ όλη την ανατολή και τέλος στη σημερινή συστηματική πια εξαγωγή του στο εξωτερικό.
Ο κ. Γιάννης Κλειδαράς αναφέρθηκε στην ιστορία της ποτοποιίας Πιτσιλαδή, την οποία συνεχίζει ο ίδιος σήμερα ΄΄κρατώντας –όπως είπε- με θρησκευτική ευλάβεια τη συνταγή του ούζου των προγόνων του και συντηρώντας τα ίδια μέσα της παραδοσιακής τεχνικής για την απόσταξη του. Συγκινητική ήταν η έκφραση των ευχαριστιών του προς τους ποτοποιούς συναδέλφους του που τον στήριξαν σε δύσκολες στιγμές και προς όλους τους Πλωμαρίτες, που χωρίς αυτούς δεν θα λειτουργούσε σήμερα η ποτοποιία του
Η συμμετοχή του κόσμου, το κέφι και η χαρά όλων περίσσευσαν στις πέντε ημέρες των εκδηλώσεων αυτών και μας θύμισαν παλιές καλές εποχές.
Ευχή όλων είναι να καθιερωθούν και στο Πλωμάρι, στον τόπο αυτό που για πρώτη φορά «έσταξε»το ούζο από τους άμβηκες των ντόπιων ποτοποιών –στα μέσα του 19ου αιώνα – και από τότε μας συντροφεύει αχώριστα στις διασκεδάσεις μας και σε όλες τις χαρούμενες κοινωνικές μας συναναστροφές.
