“Έργα ζωής και ονείρων”
Τιμή στην ερευνήτρια- λαογράφο κ. Μαρία Αναγνωστοπούλου
Σ΄ ένα ολάνθιστο μπουκέτο καλλιτεχνημάτων, έργων ζωής και ονείρων των γυναικών της περιοχής Πλωμαρίου, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η έκθεση εργόχειρου, υφαντού και φορεσιάς στις 1-3 Αυγούστου, στο Πολύκεντρο Πλωμαρίου, από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πλωμαρίου “Το Πόλιον”.
Η Πρόεδρος του Συλλόγου Μυρσίνη Βαρτή – Ματαράγκα αφού καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και εξήγησε τα αίτια και τις αφορμές της έκθεσης αυτής, ευχαρίστησε όλες τις Κυρίες του Πλωμαρίου που συνέβαλαν σ΄αυτή, άνοιξαν τα μπαούλα τους και έλαβαν μέρος και βοήθησαν στο στήσιμο της. Συγκεκριμένα τις κ.κ. Ανθή Καρατζα, Χρυσάνθη Κεχαγιά –Τυροπωλη, Ρηνούλα Παντελέλλη, Μαρία Κουτλή, Μαρία Πιτσιλαδή, Μύρτα Βελούτσου, Βενετία Ζαχαρίου, Ειρήνη Αγάλια, Κική Τραγάκη.
Η έκθεση αυτή αποτελεί ένα μικρό αφιέρωμα στη δημιουργικότητα, την καλαισθησία και γενικότερα την αξιοσύνη των γυναικών της περιοχής μας, στις οποίες, περιμένοντας τους ναυτικούς- συζύγους ή τους καλούς τους που θα παντρευτούν, το κέντημα και ο αργαλειός της έδιναν την ευκαιρία να καλλιεργήσει την καλαισθησία της και να συμβάλει στις ανάγκες της οικογένειας.
Σήμερα τιμάμε, ως Σύλλογος, μία σπουδαία ερευνήτρια – λαογράφο την κ. Μαρία Αναγνωστοπούλου. Είναι η μόνη που ερευνά και παρουσιάζει τη θέση της Γυναίκας της Λέσβου, στην οικογένεια και την κοινωνία των χρόνων της Οθωμανικής κατοχής τόνισε δε την πανελλήνια αναγνώριση της μια και κατατάσσεται ως μία από τις πιο σπουδαίες ερευνήτριες του λαϊκού βίου της Ελλάδας, όπως, με θαυμασμό, της τόνισε η γνωστή λαογράφος – ενδυματολόγος κ. Ιωάννα Παπαντωνίου.
Ο κ. Παναγιώτης Σκορδάς στο βιογραφικό της αναφέρθηκε στα πρώτα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς που πέρασε, της ένταξης της στη Λεσβιακή κοινωνία, ζυμώθηκε με πρόσωπα και ιδέες της Λεσβιακής Άνοιξης, έκανε παρέα με σπουδαίες μορφές των Λεσβιακών Γραμμάτων. Αναφέρθηκε εκτενώς στο πολυσήμαντο, διαχρονικό και πολύτιμο για τη Λέσβο συγγραφικό -λαογραφικό αλλά και στο λογοτεχνικό της έργο. Χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων, αναφέρει «Η Μαρία Αναγνωστοπούλου, χωρίς ειδικές σπουδές αλλά με κινητήριες δυνάμεις την αγάπη για τον τόπο αυτό, μάς έχει καταθέσει έναν πολύτιμο θησαυρό στον οποίο μπορούμε να ανατρέχουμε για βοήθειες ειδικά τώρα που κλυδωνίζονται διάφορες παγιωμένες αντιλήψεις και μας πολιορκεί η ρευστότητα και ο μηδενισμός..
Η πρωτοβουλία του συλλόγου σας να τιμήσει τη Μαρία είναι άξια πολλών συγχαρητηρίων. Τιμώντας τέτοιους δημιουργούς, διαβάζοντας τα βιβλία τους, μιμούμενοι το έργο και το βίο τους τιμούμε τις ρίζες μας και πραγματώνουμε τα λόγια του ποιητή: Τραβάτε τα κουπιά οι στα σκληρά εθισμένοι.»
Στην ομιλία της η κ. Μαρία Αναγνωστοπούλου είπε: Ευχαριστώ θερμά την Πρόεδρο, όπως και το Μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου «Το Πόλιον» για την ιδιαίτερη τιμή και χαρά να μοιραστώ μαζί σας την αισθητική απόλαυση που προσφέρει η έκθεση κεντήματος, υφαντού και φορεσιάς στο Πλωμάρι.
Όλος αυτός ο θησαυρός που έχει συγκεντρωθεί από τις Κυρίες του Πλωμαρίου, φορτισμένα με εικόνες από το παρελθόν, μας παρέχει την ευκαιρία να γνωρίσουμε το δημιουργικό έργο της γυναίκας του Πλωμαρίου και μέσα απ΄αυτό να επισημάνουμε ένα καλαίσθητο αισθητήριο και μια φιλόκαλη αξιοσύνη. Αποτελούν, συγχρόνως, αντιπροσωπευτικά έργα μιας εποχής, όπου το καθένα με το δικό του συμβολισμό είχε τη θέση του στο τελετουργικό των εθίμων. Μέσα σ΄ όλα και εκείνο το Πλωμαρίτικο σαλβάρι το οκτάφυλο με τα λαμπερά χρώματα, τα κόκκινα που φορούσε η νεαρή γυναίκα με το χρυσοκέντητο “λεμπατέ” και ξεχώριζε με τη λεβεντιά και τη χάρη της. Θαυμάζουμε, επίσης, τα είδη λευκοκεντητικής τραπεζομάντηλα, μαξιλάρια δείγματα μιας νεότερης εποχής. Θα αναφερθώ σε εκείνα τα μεσοφόρια τα λινά, τα αραχνοΰφαντα, τα ολοκέντητα με λευκά μετάξια που είχα την τύχη να δω σε σπίτι του Πλωμαρίου. Από όσο μπορώ να γνωρίζω όμοια του δεν έχω συναντήσει σε άλλο νοικοκυριό ή Μουσείο ούτε και σ΄ αυτό το Μουσείο Μπενάκη όπως και το Βικτώριας και Αλμπέρτου που φημίζεται για τις πλούσιες συλλογές εργόχειρων.
Πολλά είναι τα δείγματα μαρτυρούν μια ανοδική πορεία των Πλωμαριτών που οδήγησε από πολύ νωρίς στην ανάπτυξη της αστικής κοινωνίας του, όπως οι κώδικες του Αγίου Ιωάννου του παλιού Πλωμαρίου, τα ξενόφερτα αντικείμενα που χρησιμοποιεί η γυναίκα στο στολισμό του σπιτιού και το δικό της, τα βιβλία εκδόσεων της Βενετίας του 17ου & 18ου αιώνα Όλα αποτελούν μια ακόμη ιστορική μαρτυρία ότι οι κάτοικοι του παλιού Πλωμαριού δεν είναι απομονωμένοι στο μεσογειακό τους χώρο. Η οικονομία τους παύει να είναι κλειστή. Από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα ξανοίγονται στη θάλασσα ναυτικοί με δικά τους πλεούμενα, ταξιδεύουν, εμπορεύονται ανταλλάσσοντας το λάδι τους με ξένα προϊόντα. Η επιχειρηματικότητα τους εκδηλώνεται πιο έντονα με την μετοίκηση τους στον παραθαλάσσιο ποταμό το 1843, όπου αναπτύσσεται τέτοια δραστηριότητα που εντυπωσιάζουν όσους επισκέπτονται τον τόπο τους.
Ακολούθησε συζήτηση και ξενάγηση στην έκθεση.
